Położenie gruntów Nadleśnictwa Milicz na tle podziału administracyjnego kraju przedstawia się następująco:

WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE                          263452,90 ha

            POWIAT MILICKI                                                            23925,93 ha

gmina Milicz                                                                                     13621,21 ha

gmina m.Milicz                                                                                   352,87 ha

gmina Krośnice                                                                                 6490,78 ha

gmina Cieszków                                                                               3461,09 ha

POWIAT OLEŚNICKI                                                         548,10 ha

gmina Dobroszyce                                                                              91,80 ha

gmina Twardogóra                                                                            456,30 ha

POWIAT TRZEBNICKI                                                       1878,87 ha

gmina Trzebnica                                                                                 611,72 ha

gmina Zawonia                                                                                 1267,15 ha 

PROCENTOWY UDZIAŁ POWIERZCHNI POSZCZEGÓLNYCH GMIN W PODZIALE                   ADMINISTRACYJNYM NADLEŚNICTWA

Nadleśnictwo Milicz obejmuje swoim zasięgiem administracyjnym tereny położone między miejscowościami Sędraszyce na północny a Bukowinką na południu oraz pomiędzy miejscowością Wróbliniec na wschodzie i Ujeździec Wielki na zachodzie. Rozpiętość w linii północ południe wynosi około 34 km, wschód-zachód około 36km.

Nadleśnictwo Milicz sąsiaduje z następującymi leśnymi jednostkami administracyjnymi:

Ø  od północy Nadleśnictwo Krotoszyn obręb Baszków (RDLP Poznań),

Ø  od wschodu Nadleśnictwo Antonin (RDLP Poznań),

Ø  od południa Nadleśnictwo Oleśnica obręb Grochowo (RDLP Wrocław),

Ø  od zachodu Nadleśnictwo Żmigród obręb Sułów (RDLP Wrocław).

CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW PRZYRODNICZYCH W LASACH ZARZĄDZANYCH PRZEZ NADLEŚNICTWO.

1. PRZYNALEŻNOŚĆ DO KRAINY PRZYRODNICZO-LEŚNEJ I MEZOREGIONÓW

Lasy Nadleśnictwa Milicz wg regionalizacji przyrodniczo-leśnej Polski 2010 (Zielony

i Kliczkowska, 2012) położone są w następujących jednostkach:

Kraina: Wielkopolsko-Pomorska (III)

Mezoregion: Krotoszyński (III – 32)

Mezoregion: Kotliny Żmigrodzkiej, Milickiej i Grabowskiej (III – 35)

Kraina: Śląska (V)

Mezoregion: Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich (V – 17)

2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I WYSOKOŚCIOWE

Pod względem podziału fizycznogeograficznego Polski lasy Nadleśnictwa Milicz

położone są w następujących jednostkach (Kondracki, 2011):

Obszar: Europa Zachodnia

Podobszar: Pozaalpejska Europa Środkowa

Strefa: Lasów Mieszanych

Prowincja: Niż Środkowoeuropejski (31)

Podprowincja: Niziny Środkowopolskie (318)

Makroregion: Nizina Południowowielkopolska (318.1)

Mezoregion: Wysoczyzna Kaliska (318.12)

Makroregion: Obniżenie Milicko-Głogowskie (318.3)

Mezoregion: Kotlina Żmigrodzka (318.33)

Mezoregion: Kotlina Milicka (318.34)

Makroregion: Wał Trzebnicki (318.4)

Mezoregion: Wzgórza Trzebnickie (318.44)

Mezoregion: Wzgórza Twardogórskie (318.45)

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów terytorialnego zasięgu działania

nadleśnictwa (http://vbest.com.pl/gps):

„N" – skrajnie północne położenie – północny kraniec granicy oddz. 45-46 w

Leśnictwie Sędraszyce.

E17° 19' 43.9701" długości geograficznej wschodniej

N51° 38' 52.6614" szerokości geograficznej północnej

„S" – skrajnie południowe położenie – południowy kraniec oddz. 318 w Leśnictwie

Bukowinka.

E17° 21' 52.8191" długości geograficznej wschodniej

N51° 20' 50.8296" szerokości geograficznej północnej

„E" – skrajnie wschodnie położenie – okolice miejscowości Wróbliniec (kanał

Złotnica - na granicy województw)

E17° 34' 33.2447" długości geograficznej wschodniej

N51° 32' 39.04" szerokości geograficznej północnej

„W" – skrajnie zachodnie położenie – na drodze Komorowo – Ujeździec

Wlk.(zachodnie krańce oddz. 314 w Leśnictwie Brzezie)

E17° 5' 29.3024" długości geograficznej wschodniej

N51° 23' 38.1672" szerokości geograficznej północnej

Obszar nadleśnictwa położony jest na wysokości: od 100,1m n.p.m w oddz. 86a

do 230,0 m n.p.m w oddz. 129h w obrębie Milicz. Od 101,3 m n.p.m w oddz. 92c do

182,5 m n.p.m w oddz. 20h w obrębie Cieszków oraz od 110,5 m n.p.m w oddz. 3a do

227,9 m n.p.m w oddz. 160b w obrębie Kubryk.

RZEŹBA TERENU

Nadleśnictwo swoim zasięgiem obejmuje w części północnej Wzgórza

Cieszkowskie i Wzniesienia Sułowskie oddzielone Kotliną Milicką od znajdujących się

w części południowej Wzgórz Krośnickich. Równinne obszary znajdują się w części

wschodniej, południowo-zachodniej i północno-zachodniej.

Obniżenie Milicko-Żmigrodzkie powstało w czasie zlodowacenia środkowopolskiego,

jako system końcowych zagłębień lodowca, które w czasie ostatniego zlodowacenia

wykorzystywane było do odprowadzania wód z deglacjacji lądolodu. Obniżenie

to przebiegające niemal równoleżnikowo ze wschodu w kierunku zachodnim

zajmuje centralną część nadleśnictwa i wykorzystywane jest przez dolinę rzeki Baryczy

i jej dopływy. Sieć hydrograficzna jest tu bardzo rozbudowana. Składają się na nią cieki

naturalne z najważniejszymi dopływami Baryczy, tj. Krępicą, Prądnią, Czarną Wodą,

Grabownicą, Kobylarką, Polską Wodą, liczne rowy melioracyjne oraz zbiorniki wodne

(głównie stawy hodowlane) tworzące również rozległe kompleksy stawowe. Stawy

ograniczone są systemem grobli doprowadzających i odprowadzających z nich wodę.

Największe kompleksy stawowe znajdują się w rejonie wsi Ruda Milicka, Potaszni i wsi

Ruda Sułowska. Osią Obniżenia jest dolina rzeki Baryczy. Dno doliny, wykorzystywane

również przez dolne odcinki jej dopływów jest płaskie, miejscami podmokłe, oddzielone

krawędzią erozyjną od przylegającej od północy wysoczyzny morenowej. Wody gruntowe

występują tu dość płytko, nawet na głębokości do 0,5m ppt.

Znaczna część obszaru położonego w strefie dolinnej, jest prawie płaska, miejscami

lekko falista, o niewielkich deniwelacjach. W obrębie doliny wykształciły się terasy

zalewowe (holoceńska niższa 1,5-3,0m n.p. rzeki i wyższa 3,0-5,0m n.p. rzeki) oraz

nadzalewowe (5,0-10,0m n.p. rzeki), oddzielone niekiedy wyraźnymi krawędziami. W

obrębie terasy , na południe od wsi Gądkowice, występuje niewielki obszar równin torfowych.

W obrębie utworów piaszczystych terasy nadzalewowej, przylegającej do doliny

Baryczy od północy (w pasie terenu od wsi Stawiec, na południe od wsi Godnowo,

Tworzymirki i Wziąchowo) wykształciły się formy eoliczne w postaci wydm, równin piasków

eolicznych i występujących w ich obrębie zagłębień deflacyjnych. W rejonie wsi

Rudy, Borzynowo i Nowy Folwark występują wały o długości do 2 km, szerokości do

150m i wysokości 5-6m.

Wysoczyzna Kaliska stanowi lekko falistą równinę morenową o wysokości

bezwzględnej średnio 110-150m n.p.m, nachyloną ku południowi, w kierunku doliny

Baryczy. Ponad Wysoczyzną wznoszą się niewielkie wzgórza morenowe pochodzenia

akumulacyjnego, m.in. w rejonie wsi Biadaszki, Stawiec i Dziadkowo z najwyższym wzniesieniem o wysokości bezwzględnej 176,2m n.p.m. (na południowy wschód od wsi

Biadaszki). Pierwotna rzeźba Wysoczyzny Kaliskiej uległa zatarciu wskutek oddziaływania

czynników denudacyjnych w okresie peryglacjalnym. Z tego okresu pochodzą

formy eoliczne – wydmy o nieregularnym kształcie i wysokości do 10m, które dość dobrze

zachowały się na obszarze położonym na południowy wschód od wsi Cieszków i

na wschód od wsi Zwierzyniec.

Południowa część nadleśnictwa znajduje się w zasięgu Wału Trzebnickiego

tzw. Wzgórz Krośnickich. Jest to obszar o znacznym zróżnicowaniu występujących tu

form geomorfologicznych różnej genezy. Trzon Wzgórz Krośnickich stanowią wyniesienia

czołowomorenowe spiętrzone oraz moreny wyciśnięcia, z przylegającymi do

nich długimi stokami pochodzenia denudacyjnego. W obrębie wzgórz morenowych

zachowały się pagórki akumulacji szczelinowej. Deniwelacje są tu dość znaczne i wynoszą

około 100m. Najwyżej wyniesiony jest teren w południowej części powiatu

(241,0 m n.p.m.), na zachód od wsi Mała Pierstnica.

Poza formami naturalnymi, w krajobrazie nadleśnictwa – zwłaszcza w rejonie

doliny Baryczy – wyróżniają się różnorodne formy antropogeniczne, związane z prowadzoną

na tym obszarze gospodarką stawową. Są to wały, groble i nasypy, biegnące

wzdłuż stawów i zasilających je cieków oraz dzielące poszczególne kompleksy stawowe

na odrębne akweny.

WARUNKI KLIMATYCZNE

Charakterystykę klimatyczną Nadleśnictwa Milicz oparto o estymowane wielkości

wieloletnich pomiarów meteorologicznych w stacji Grabownica znajdującej się we wschodniej części omawianego obszaru.

Duża zgodność publikowanych danych z tej stacji (roczniki meteorologiczne IMGW)

z serią pomiarową ze stacji Wrocław-Strachowice umożliwiła uzupełnienie luk i opracowanie

jednorodnych ciągów wielkości temperatury powietrza i sum opadu atmosferycznego

w okresie od 1951 do 2005 roku. Użyte do tego celu dane pomiarowe ze stacji Wrocław-Strachowice pochodziły z globalnej historycznej bazy danych meteorologicznych

(GHCN) oraz o globalnej bazy danych wielkości dobowych (GLOBALSOD).

W Nadleśnictwie Milicz wyraźnie uwidacznia się wpływ czynników geograficznych,

jednak podobnie jak w całym regionie klimat w głównej mierze kształtują wielkoskalowe

procesy cyrkulacyjne związane z obiegiem ciepła i wilgoci w atmosferze. Pogodę

kształtują całoroczne ośrodki baryczne Niż Islandzki i Wyż Azorski, a także sezonowy

Wyż Azjatycki oraz wyże powstające nad Europą Północną. W ciągu roku dominują

wilgotne masy powietrza polarno-morskiego (46%), podczas gdy powietrze polarno-

kontynentalne stanowi przeciętnie 38%. Sytuacje z napływem chłodnych mas arktycznych

stanowią tylko 10% dni w roku. Wysoki udział mas polarno-morskich sprawia,

że klimat jest dość ciepły i łagodny. Ciśnienie atmosferyczne jest wyrównane przez

cały rok z wyraźnie zaznaczonym maksimum w zimie. Klimat przejściowy Polski odznacza

się dużą częstością przemieszczających się frontów atmosferycznych co wpływa

na ogromną zmienność pogody z dnia na dzień.

Przechodzeniu frontu chłodnego (przeciętnie 126 dni w roku) najczęściej towarzyszy

wzrost prędkości wiatru i gwałtowny opad atmosferyczny. Front ciepły (65 dni)

oznacza zazwyczaj długotrwałe pogorszenie pogody, deszcz ciągły o zmiennej intensywności.

W regionie dominuje wiatr z sektora zachodniego notowany przeciętnie w

trakcie ok. 50% pomiarów. Jego prędkość bardzo rzadko przekracza 5m/s (ok. 10%

sytuacji pogodowych w ciągu roku). Średnia roczna prędkość wiatru w nadleśnictwie

wynosi 2,7 m/s, przy ok. 30% udziale cisz atmosferycznych.

W zasięgu działania Nadleśnictwa Milicz średnia wieloletnia temperatura powietrza

waha się od 7,7oC w najwyższych partiach wzgórz Twardogórskich do 8,4oC w

Kotlinie Milickiej. Przeciętnie cały obszar charakteryzuje temperatura 8,2oC, która jest o

0,1oC niższa od średniej wieloletniej w stacji Grabownica. Dane z tej stacji wskazują,

że najcieplejszym miesiącem jest zazwyczaj lipiec (17,8oC) zaś najchłodniejszym styczeń

(-1,3 oC). Wpływ rzeźby na przestrzenne zmiany temperatury ogranicza się do jej

zróżnicowania następującego wraz z wysokością. Wielkość średniej miesięcznej temperatury

powietrza pomiędzy obszarami o zróżnicowanej wysokości nad poziomem

morza nie przekracza 0,7oC. W granicach obrębów leśnych najbardziej uprzywilejowanym

termicznie obszarem jest obręb Cieszków (8,3oC). Obręby Milicz i Kubryk charakteryzują

wielkości odpowiednio 8,2oC i 8,1oC.

Średnia wieloletnia (1951-2005) suma opadu atmosferycznego w stacji Grabownica wynosi 565 mm. Z uwagi jednak na jej dużą zmienność w przestrzeni nie

można traktować jej jako wartości reprezentatywnej dla obszaru całego nadleśnictwa.

Wykorzystanie technik GIS pozwoliło na identyfikację obszarów o zwiększonej bądź

wyraźnie zaniżonej sumie opadu względem wzrostu sum opadu wraz postępującą wysokością nad poziomem morza. Obszarem o zdecydowanie wyższej rocznej sumie

opadu atmosferycznego jest Kotlina Milicka (ok. 630 mm).

WARUNKI WODNE

Główną rzeką przebiegającą przez środek badanego terenu jest Barycz, która

zbiera wody z niezliczonej ilości dopływów wypływających ze Wzgórz Trzebnickich,

Ostrzeszowskich, Sycowskich i Milickich, wśród których wyróżniają się: Krępica, Polska

Woda, Sąsiecznica, Jesionka, Czarna Woda i Prądnia. Spływają one po nieprzepuszczalnym

podłożu z wysoczyzn moreny dennej, z których woda szybko spływa po opadach.

Dopływy lewobrzeżne spływają od południa, wiele z nich bierze swój początek na

wzgórzach Wału Trzebnickiego. Charakteryzują się w początkach biegu dużym spadkiem.

Cieki na terenie opisywanego obszaru charakteryzują się niskimi przepływami i

skromnymi zasobami dyspozycyjnymi, które są jednymi z najniższych w Polsce. Na

ograniczone zasoby wód powierzchniowych wpływa znacząco charakterystyczna dla

tych terenów mała ilość opadów atmosferycznych.

Barycz posiada średni spadek 0,035%, należący do najmniejszych w Polsce.

Dlatego też na tym terenie znajdowały się wielkie powierzchnie terenów zabagnionych,

na obszarze których utworzono wiele stawów. Prowadzone już od czasów średniowiecza

prace przy budowie stawów przekształcały w znaczący sposób cały układ rzeczny.

Rozgałęziająca się niegdyś na wiele koryt Barycz została zmieniona w wielu miejscach

w kanały doprowadzające wodę do stawów. W celu umożliwienia doprowadzania wody

z rzek do stawów, Barycz i dopływy spiętrzono kilkunastoma większymi jazami i licznymi

mniejszymi urządzeniami hydrotechnicznymi. Ponadto w latach 1930-1939 obwałowano

Barycz, a po wojnie podwyższono wały. Jedyny odcinek rzeki, którego nie poddano

tym regulacjom znajduje się pomiędzy Miliczem i Sułowem, gdzie istnieją jeszcze

liczne zakola i starorzecza (Ranoszek i Ranoszek 2004).

Północno-zachodnia część obrębu Cieszków odwadniana jest do rzeki Orli

przez dwa główne cieki - Borownicę i Śląski Rów. Wody z pozostałej części obrębu

odprowadzane są do Czarnej Wody - prawego dopływu Baryczy.

Część wschodnia obrębu Kubryk odwadniana jest rzeką Prądnią, Grabownicą

i Rybnicą w kierunku północnym do Baryczy. Wody z zachodniej części obrębu odprowadzane są w dwóch kierunkach - północno-zachodnia część lasów w kierunku północnym ciekiem Lubiel, zaś południowo-zachodnia część lasów rzekami Jesionka

i Sąsiecznica płynącymi w kierunku zachodnim. Wszystkie te rzeki odprowadzają wody

do Baryczy. Obręb Milicz odwadniany jest dwoma głównymi rzekami Krępicą i Brzeźnicą

w kierunku zachodnim do Baryczy.